اثر بر همکنش شوری آب آبیاری، قارچ مایکوریزا و کود فسفر بر ویژگی های رشدی و عملکرد لوبیا (phaseseolus vulgaris l.)

شوری یکی از عمده ترین مشکلات کشاورزی در نواحی خشک و نیمه خشک دنیا و از مهم ترین عوامل محدود کننده، در تولید گیاهان لگوم به شمار می رود. در این میان استفاده از راه کارهای زراعی و بیولوژیکی می تواند نقش مهمی در بهبود تغذیه و رشد این گیاهان در شرایط شور داشته باشد. به-منظور بررسی تاثیر قارچ های میکوریز و سطوح مختلف کود فسفر در شرایط آبیاری با آب شور و تأثیر این عوامل بر عملکرد، اجزای عملکرد، جذب عناصر غذایی و برخی ویژگی های رشدی لوبیا، آزمایش گلدانی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال 1388 انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل چهار سطح شوری آب آبیاری 500 (شاهد)، 2000،4000 و 6000 دسی‏زیمنس بر سانتی متر)، سه سطح کود سوپر فسفات تریپل (صفر، 100 و 200 میلی‏گرم در کیلوگرم خاک) و قارچ مایکوریزا در سه سطح (بدون قارچ، glomus mosseae و glomus intraradices) بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده های آزمایش نشان داد که همراه با افزایش شوری آب آبیاری ارتفاع گیاه، تعداد ساقه فرعی، طول غلاف، وزن خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه، کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، کاروتنوئیدها، پتاسیم، منیزیم، فسفر، کلسیم، اجزای عملکرد(تعداد غلاف، تعداد دانه در غلاف، و وزن صد دانه) و عملکرد دانه بصورت معنی داری کاهش یافت. اما در مقابل شوری باعث افزایش معنی داری در غلظت سدیم، نسبت سدیم به پتاسیم و پرولین گیاه شد در بین صفات مورد بررسی قارچ های میکوریز بر تعداد غلاف، تعداد دانه در غلاف، وزن صد دانه، غلظت کلسیم برگ، کلروفیل a، تعداد ساقه فرعی و طول غلاف تاثیر معنی داری نداشتند. اثر متقابل کود فسفر و شوری نیز بر صفات وزن خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه، کلروفیل b، عملکرد دانه و غلظت عناصر سدیم و فسفر برگ نیز معنی دار بود. بیشترین درصد وابستگی میکوریزایی در سطح شوری 500 میکروزیمنس بر سانتی متر و سطح فسفر 100 میلی گرم در کیلوگرم خاک از کاربرد قارچ glomus intraradices، معادل 08/37 درصد و کمترین مقدار آن در سطح شوری 6000 میکروزیمنس بر سانتی متر به همراه قارچ glomus mosseae درسطح عدم مصرف کود (7 درصد) به دست آمد. با توجه به شرایط اجرای آزمایش وگونه های مورد استفاده در آن، به نظر می رسد قارچ glomus intraradices عملکرد بهتری در رشد و بهبود تغذیه ای گیاه لوبیا در شرایط تنش شوری داشته باشد. همچنین در شدت های پایین تنش شوری، مصرف کود فسفر به همراه قارچ های میکوریز به منظور مقاومت در برابر تنش و کاهش اثرات شوری با جذب بیشتر عناصر برای دستیابی به عملکردی مناسب، مفید می باشد.